Bugⁿnlerde teknoloji devleri bas²n aτ²klamalar²nda, fuarlarda ve konferanslarda hep bir de≡i■imden bahsediyorlar. Asl²nda kulland²klar² terim "discontinuity", yani sⁿregiden durumun bozulmas², yeni ufuklar²n aτ²lmas²; dolay²s²yla da bilgisayar teknolojisinin topyekⁿn bir de≡i■ime girmesi. O bⁿyⁿk firmalar²n bu terime bel ba≡lamas²n²n nedeni son derece anla■²l²r: τⁿnkⁿ pek τo≡u iτin bu, yaz²l²m endⁿstrisinde Microsoft, donan²m endⁿstrisinde ise Intel tekelinin, en az²ndan bu firmalar²n tart²■²lmaz hakimiyetlerinin sona ermesi anlam²na geliyor. Bunu aτ²k aτ²k ifade etmeseler bile, pek τo≡u art²k tekil masaⁿstⁿ sistemlerin sonunun geldi≡inden, gelece≡in "network"de, dolay²s²yla Internet'te oldu≡undan dem vuruyor. Elbette Internet'e - bⁿyⁿk ÷lτⁿde yⁿzeysel olsa bile - yo≡un bir ilgi oldu≡u ve bilgi payla■²m²n²n gittikτe ÷nem kazand²≡² dⁿ■ⁿnⁿlⁿrse, bu firmalar²n yanl²■ bir y÷nde ilerlediklerini s÷ylemek haks²zl²k olur. Ancak bu y÷nelim, zaten vaatlerden hiτ vazgeτmemi■ bu dev endⁿstride tam bir vaat patlamas²n² da birlikte getiriyor. Kimilerine g÷re siberuzay τoktan "hiperuzay" olmu■ durumda ("hiper" ÷neki abart²lm²■, a■²r² anlam²nda kullan²l²yor). Vaatlerin ne kadar²n²n yerine getirilebildi≡i sorusuna cevap verebilmek iτinse, τo≡u Internet ⁿzerinde yⁿkselmeye τal²■an bu yeni teknolojilere yak²ndan bakmak gerekli.

Network Computer Veri tabanlar² alan²nda uzmanla■m²■ Oracle firmas²n²n ba■kan² Larry Ellison taraf²ndan ortaya at²lan Network Computer - k²saca NC - ile ilgili geli■meleri PC World Tⁿrkiye'nin ÷nceki say²lar²nda vermi■tik. Oracle, ilk ÷rne≡ini Nisan ay²nda bas²na tan²tt²klar² NC'nin Eylⁿl ay²nda 500 dolar civar²nda bir fiyatla piyasaya sⁿreceklerini belirtiyor. Sabit diski olmayan NC'de, s÷ylenene g÷re ARM mikroi■lemci, 8MB bellek, ethernet kart², siyah beyaz LCD ekran ve 300K'l²k bir i■letim sistemi yer alacak. Ayr²ca Oracle yeni tan²tt²klar² Universal Server'²n NC iτin ideal bir server olabilece≡ini s÷ylⁿyor.

NC fikrine daha ba■tan en bⁿyⁿk deste≡i veren ve bⁿtⁿn bas²n toplant²lar²nda NC'ye mutlaka de≡inen, hatta 300 dolarl²k NC fiyatlar²ndan bahseden Sun Microsystems ise platformlardan ba≡²ms²z yeni programlama arabirimi (API) Java ile deste≡ini sⁿrdⁿrⁿyor. Firman²n yeni piyasaya sⁿrdⁿ≡ⁿ Java OS, NC iτin dⁿ■ⁿnⁿlen 300 K'l²k i■letim sistemi gibi τok az yer kaplad²≡² iτin bilgisayarda sabit disk olmas²n² gerektirmiyor. Sun'²n da yer ald²≡² τok say²da firman²n olu■turdu≡u bir grup da NC'ye destek vererek bu konunun gⁿndemden inmemesini sa≡l²yor. Bu alanda en bⁿyⁿk vaat, herkesin sahip olabilece≡i ucuz bilgisayarlar ⁿretmek. Ancak yukar²da s÷zⁿnⁿ etti≡imiz grup iτinde bile farkl² fiyatlar ÷ng÷renler var. Sun Internet'in nimetlerini ve bilgisayarlar²n gelece≡ini aτ²klad²≡² toplant²larda 300 dolara kadar inerken, baz² firmalar, ÷zellikle Internet'te grafikler, video g÷rⁿntⁿleri ve animasyonlar a≡²rl²k kazan²rken kullan²c²lar²n renkli monit÷rden, yⁿksek i■lemci kapasitesinden ve bellekten vazgeτemeyeceklerini, bunun da fiyatlar² 1000 dolar s²n²r²na yakla■t²raca≡²n² belirtiyorlar.

Bizzat Larry Ellison'un i■aret etti≡i bir engel de rekabet halindeki standartlar. Oracle Microsoft gibi tekelci bir konumda olmak istemiyor. Bu da hem yaz²l²m hem donan²m olarak NC cephesinde de≡i■ik standartlar²n belirmesi anlam²n² ta■²yor. NC'yi gelece≡in bilgisayar² olarak g÷renlerin ÷nce bu gⁿτlⁿ≡ⁿn ⁿstesinden gelmesi gerekiyor. NC'de sabit disk bulunmamas² ise ayr² bir konu: Bu firmalar²n, ba■ka bir bilgisayarda yⁿklⁿ yaz²l²mlar² kullanmak zorunda kalan kullan²c²lar²n mⁿlkiyet duygusunun ÷nⁿne nas²l geτeceklerine hiτ de≡inmemeleri bir yana, ileti■im hatlar²ndaki problemlerin nas²l ⁿstesinden gelinece≡i konusuna da hiτ girilmiyor. NC iτin dⁿ■ⁿnⁿlen olas² i■letim sistemleri, ÷rne≡in Java OS, asl²nda sadece toplam 180 veya 300 K'l²k dosyalarla s²n²rl² de≡il: i■letim sisteminin ana k²sm² server g÷revi g÷ren ve belki de kilometrelerce uzaktaki ba■ka bir bilgisayarda yer alacak. B²rak²n Internet'in yeni kullan²lmaya ba■land²≡² ve bⁿyⁿk altyap² sorunlar²n²n ya■and²≡² Tⁿrkiye'yi, ileti■im a≡lar²n²n son derece geli■mi■ oldu≡u ABD'de bile ba≡lant² kesilmeleri s²k s²k ya■an²yor. Kesintisiz gⁿτ kaynaklar² elektrik kesintileri iτin bir τ÷zⁿm olabilir, ancak server ile ba≡lant² koptu≡unda yapacak hiτ bir ■ey yok; eskisi gibi aptal bir terminal ile kar■² kar■²ya kalabilirsiniz. Ayr²ca Internet ba≡lant² maliyetleri ucuz NC'lerin fiyat avantaj²n² kolayca bertaraf edebilir. Ancak bir konuyu atlamamak gerek: NC ■imdiki haliyle ideal bir Intranet arac² olarak g÷rⁿnⁿyor. (Intranet, firmalar²n kendi iτlerinde kurduklar², d²■ar²ya aτ²lmayan Internet olarak tan²mlanabilir.) ▌■ NC fikri ile Internet'i birle■tirmeye gelince, bunun iτin ileti■im altyap²s²ndaki teknolojik geli■melerin olgunla■mas²n² ve ucuzlamas²n² beklemek zorunda kalaca≡²z gibi. Bu aτ²dan, Larry Ellison 3-4 y²la kadar NC sat²■lar²n²n PC sat²■lar²n² yakalay²p geτece≡ini ileri sⁿrerken gerτekle■mesi son derece zor bir vaatte bulunuyor.

Internet'te Film Seyretmek K²sa bir sⁿre ÷nce Apple Computer izleyicilerle dolu bir konferans salonuna kurdu≡u dev ekranda video, animasyon ve sesi bir araya getirdi ve QuickTime teknolojisinde ula■t²klar² son noktay² tan²tt²: QuickTime bⁿtⁿn bunlar² Internet ⁿzerinden gerτek zamanl² olarak oynatabiliyordu! Ancak tan²t²m ilerledikτe, s²radan PC ve modemlere sahip kullan²c²lar²n bu yeni teknolojiden pek fazla yararlanamayacaklar² ortaya τ²kt². Yaz²l²m τok daha h²zl² Internet ba≡lant²lar² iτin tasarlanm²■t². Ku■kusuz bu konferansta g÷sterildi≡i gibi Internet ⁿzerinden film seyretmek mⁿmkⁿn. ABD'deki baz² kullan²c²lar kap²lar²na kadar gelen 2 Mbit'lik hatlarla dⁿ■ⁿk kaliteli olsa bile Internet ⁿzerinden video g÷rⁿntⁿlerini seyredebiliyor yararlanabiliyor, ancak τo≡u kullan²c² bu olana≡a kavu■mak iτin daha τok bekleyecek. ▄stelik bu tⁿr hatlar²n ba≡lant² ve servis ⁿcretleri de oldukτa yⁿksek.

Apple'²n yan² s²ra Microsoft, Netscape ve di≡er firmalar da geli■tirdikleri τ÷zⁿmlerle Internet ⁿzerinden video g÷rⁿntⁿlerini seyredebilece≡imizi, ⁿcretsiz veya ucuz telefon g÷rⁿ■meleri yapabilece≡imizi, τe■itli programlar² τal²■t²rabilece≡imizi vaat ediyorlar. Vaatler dⁿnyas²n² bir kenara b²rak²p gerτek dⁿnyaya d÷ndⁿ≡ⁿmⁿzde ise Web kullan²c²lar² daha somut bir ■ey talep ediyorlar: gⁿvenilirlik. Ku■kusuz Internet ⁿzerinden on-line oyunlar (÷zellikle de satranτ, iskambil gibi masaⁿstⁿ oyunlar) oynayabilenler var, ancak oyunun en heycanl² yerinde ba≡lant²n²n kesilmesi bu olana≡²n tⁿm albenisini yok ediyor. Evlerde bilgisayar kullan²m²n²n en yⁿksek oldu≡u ABD'de bile evlerin ancak %10'unda Internet ba≡lant²s² var. Ku■kusuz bu oran Tⁿrkiye ile k²yaslanamaz, ancak, Internet'e ba≡l² kullan²c²lar s÷z birli≡i etmi■τesine, daha gⁿvenilir ba≡lant²lar sa≡lanmadan bⁿyⁿk kitlelerin Internet'e ba≡lanmayacaklar²n² s÷ylⁿyorlar. Ev cephesinde durum b÷yleyken, bu i■e daha bⁿyⁿk yat²r²mlar yapabilen, h²zl² ISDN hatlar kiralayabilen ■irketlere y÷nelik Internet teknolojileri pazar²n²n daha h²zl² geli■mesi oldukτa anlaml².

Etkile■imli TV ABD'de telefon ve kablolu yay²n ■irketleri 1993 y²l²ndan beri ⁿτ y²l iτinde etkile■imli TV a≡lar² veya bilgi otoyollar² kuracaklar²n² vaat ediyorlar. Hepsi de denenmemi■ teknolojilere gⁿvenilerek vaat edilen bu yeni a≡lar yⁿzlerce kanaldaki binlerce program² evlere ula■t²rmak ⁿzere tasarlan²yor. Bunlar aras²nda kullan²c²lar²n istedikleri an istedikleri program² seyredebilmelerini sa≡layacak "video-on-demand" kavram², e≡itim kanallar², elektronik al²■veri■ kanallar² ve daha pek τo≡u var. Hemen hemen tⁿm ÷nde gelen donan²m, yaz²l²m ve iτerik (content) ⁿreticileri bu gibi a≡lar iτin τe■itli ⁿrⁿnler geli■tiriyorlar.

Ancak telefon ve kablolu yay²n ■irketleri, mevcut teknolojiyle bu i■i dⁿ■ⁿk maliyete gerτekle■tiremeyeceklerini g÷rerek birer birer ÷nceki planlar²nda de≡i■iklik yapmaya ve geri ad²m atmaya ba■lad²lar. ╓rne≡in Bell Atlantic firmas² birkaτ y²l ÷ncesine kadar 2000 y²l²na kadar 8 milyon eve hizmet verecek bir a≡ planlarken, bugⁿn bu hedefi 1 milyon ki■iye indirmi■ durumda. MPEG format²nda s²k²■t²r²lm²■ filmlerin oynat²lmas²n² sa≡layan Xing yaz²l²mlar²n² ⁿreten Xing Technologies firmas²n²n Ba■kan Yard²mc²s² Sean O'Toole "Daha ÷nce tan²mland²≡² ■ekliyle etkile■imli TV'yi hayata geτirmek mⁿmkⁿn de≡il" diyor.

Avrupa'da da benzer giri■imler var: Olivetti'nin ortakl²≡²nda Acorn konsorsiyumu taraf²ndan ▌ngiltere'de 250 ev ⁿzerinde denen etkile■imli TV nispeten ba■ar²l² sonuτlar verdi. Ancak bunun iτin bu 250 eve tek tek fiber optik kablolar d÷■endi. Maliyeti yakla■²k 500 dolar olan bu etkile■imli TV'ler daha τok bir Cine 5 'decoder'ini and²r²yor. 32 bitlik ÷zel bir i■lemcisi olan al²c², ⁿzerinde 4 MB bellek, 16 milyon rengi g÷sterebilen, MPEG1 ve MPEG2 format²ndaki filmleri oynatabilen bir g÷rⁿntⁿ kart² ile geliyor. Ancak etkile■imli TV yay²nlar² bir yay²nevinin server'²ndan al²nd²≡² iτin, 2.5 saatlik bir film seyretmek sⁿrekli olarak server'dan evinize kesintisiz g÷rⁿntⁿ ve ses verilerinin iletilmesini gerektiriyor. Yine de firmalar vaatlerini asla kⁿτⁿltmⁿyorlar: "Etkile■imli TV ile istedi≡iniz an istedi≡iniz filmi seyretmekle kalmayacak, uzaktan kumandan²zla elektronik al²■veri■ yapabilecek, tⁿm fatura ÷demelerinizi havalelerinizi, benzeri banka i■lemlerinizi banka binas²n²n yerini bile bilmeye gerek duymadan yapabileceksiniz." Etkile■imli TV yay²nc²lar²n²n di≡er firmalara da vaatleri var: "Seyredilen filmlerin tⁿrⁿne g÷re tⁿketici profilleri τ²karaca≡²z ve ⁿrⁿnlerinizin reklamlar²n² do≡rudan hedef kitlenize, gerτek al²c²lara g÷nderece≡iz." Bⁿtⁿn bu vaatlere kar■²n etkile■imli TV henⁿz kamuoyunun yeterince ilgisini τekebilmi■ de≡il. Di≡er teknolojilerin de kar■²la■t²≡² en bⁿyⁿk engel, yani ileti■im altyap²s²ndaki yetersizlikler giderilmeden de yⁿksek ilgi beklemek hayal olur.

H²zl² Hatlar, H²zl² Modemler Yukar²da tan²tt²≡²m²z yeni teknolojilerin hepsinin kar■²s²nda veri iletim h²z²n²n yetersiz olmas² gibi τok bⁿyⁿk bir problem var. Internet kullan²c²lar²n²n h²z ve gⁿvenlik konusundaki ■ikayetleri artt²kτa, do≡al olarak bu alanda da τal²■malar yap²l²yor. ▐u an kullanmakta oldu≡umuz telefon hatlar² ve standart modemleri ikame edecek yeni teknolojiler aras²nda ISDN ve kablolu modemler say²labilir.

Bugⁿn bilgisayarlar²m²zda kulland²≡²m²z standart modemlerin h²zlar² 28.8 kbps'ye ula■t². Bu modemlerle Internet'e ba≡land²≡²m²zda yava■ da olsa metinleri ve resimleri bilgisayar ekran²na getirmemiz mⁿmkⁿn. Ancak Internet ⁿzerinden bir video klibi gerτek zamanl² oynatmak kesinlikle mⁿmkⁿn de≡il. 16 mbit bⁿyⁿklⁿ≡ⁿnde karma■²k bir g÷rⁿntⁿyⁿ bu h²zda download etmekse yakla■²k 9 dakika sⁿrⁿyor. Video g÷rⁿntⁿlerini an²nda seyredemeyece≡inize g÷re download etmek isterseniz, 72 mbitlik k²sa bir video-clip'i download etmek 45 dakikan²z² al²yor. ABD'de oldu≡u gibi Tⁿrkiye'de de ayn² h²zlar²n geτerli oldu≡u s÷ylenebilir. Ancak gerτek h²z, ayn² anda bir servis sa≡lay²c²ya ba≡l² kullan²c² say²s²na g÷re de≡i■ebiliyor. Ayn² anda bir hatt² kaτ ki■i kullan²yorsa, di≡er bir deyi■le bir servis sa≡lay²c² kaτ ki■iye hizmet veriyorsa ba≡lant² h²z² o kadar dⁿ■ⁿyor. ABD'de pazar² gitgide geni■leyen ISDN (Integrated Services Digital Network) hatlar ve modemler 128 kbps'lik veri ak²■ h²z²na sahip. Tⁿrkiye'de ise Tⁿrk Telekom'un da bu vaatler kervan²na kat²ld²≡²n² ve 1997 y²l² sonuna kadar ISDN altyap²s²n² kurmay² planlad²≡²n² g÷rⁿyoruz.

Tⁿrk Telekom TurNet ile ilgili bitmek bilmeyen "son pⁿrⁿzleri" gideredursun, biz bu vaatin yerine getirebilece≡ini varsay²p bu teknolojiye daha yak²ndan bakal²m. ISDN modemler 28.8'lik modemlere g÷re iki ila be■ kat daha h²zl². ISDN hatlar ve modemlerle kilometrelerce uzaktaki bir server'da yer alan video-clip'i bilgisayar²n²za download etmeden seyretmeniz veya video konferans olanaklar²ndan yararlanman²z mⁿmkⁿn. ISDN hatlar tek bir dijital hat ⁿzerinden ses ve veriyi g÷nderebiliyor ve ayn² anda kaτ kullan²c² ba≡lan²rsa ba≡lans²n h²z de≡i■miyor. Tabii, iyi haberlerin yan²nda k÷tⁿ haberler de var: Tⁿrk Telekom'un ISDN altyap²s²n² kurmas² yetmiyor. Servis sa≡lay²c²lar²n da altyap²lar²n² yenilemeleri gerekiyor. ABD'de edinilen deneyimler bu i■in hiτ de kolay olmad²≡²n² g÷steriyor: τⁿnkⁿ ISDN hizmeti veren servis sa≡lay²c²lar²n seτti≡i donan²mlar sizin ISDN donan²m²n²zla uyu■mayabilir. Ayr²ca konfigⁿrasyon problemlerinin kullan²c²lar²n τok ba■²n² a≡r²tt²≡² da s²kτa s÷zⁿ edilen bir gerτek. Di≡er bir nokta ISDN ba≡lant²n²n maliyeti: ABD'de servis sa≡lay²c²lar²n²n ISDN ba≡lant² iτin uygulad²klar² ⁿcret standart modem ba≡lant²lar²n²n yakla■²k ⁿτ kat². ISDN modem fiyatlar² ise standart modemlerin tam iki kat². Belki daha τok bⁿyⁿk ■irketlerin ISDN ba≡lant²s²n² tercih etmelerinin nedeni de bu. K²sacas² bu teknoloji yayg²nla■madan ve ucuzlamadan vaatlerini yerine getiremeyecek; ÷zellikle de ISDN altyap²s²n²n kurulmas² iτin daha birkaτ y²l bekleyece≡imiz Tⁿrkiye'de.

▐imdi de Tⁿrkiye'de hiτ konu■ulmayan yeni bir teknolojinin, kablolu modemlerin vaatlerine g÷z atal²m. ▐u an henⁿz deneme a■amas²nda olan kablolu modemler kablolu TV mant²≡² ile τal²■²yor. Intel ve Motorola gibi bⁿyⁿk kurulu■lar²n geli■tirdi≡i bu modemler standart modemlere k²yasla tam 350 kat daha h²zl². Veri g÷nderme h²z² 10 megabit/saniye'yi bulurken veri alma h²z² 30 megabit/saniye'ye ula■abiliyor. ABD'deki kablolu yay²n ■irketleri bu modemleri kullan²c²lara kiralamay² planl²yor. ABD'deki pilot b÷lgelerde kablolu modem kullan²c²lar²na uygulanan fiyat ayl²k 35-50 dolar aras²nda. Dolay²s²yla kablolu modemler en iyi performans/fiyat oran²na sahip seτenek gibi g÷rⁿnⁿyor. Ancak vaatlerle gerτeklerin farkl² ■eyler oldu≡unu ÷≡rendik art²k: kablolu modemlerin kullan²labilmesi iτin ÷ncelikle kablolu yay²n ■irketlerinin donan²mlar²n² τift y÷nlⁿ veri ak²■² sa≡lar hale getirmeleri gerekli. Bu i■i deneyenler zaten etkile■imli TV yay²n² yapmay² planlayan firmalar. Zaten i■in uzmanlar² da kablolu modemlerin be■ y²ldan ÷nce yayg²nla■mayaca≡²n² s÷ylⁿyorlar. ▌kinci, ancak en ÷nemli dezavantaj ise bu hatlar²n paralel olmamas²; yani ayn² anda τok say²da kullan²c² a≡a ba≡lan²rsa h²z 300 bit/saniye'ye kadar dⁿ■ebiliyor.

Bunlar²n yan² s²ra VDSL (Yⁿksek H²zl² Dijital Abone Hatt²) ve ADSL (Asimetrik Dijital Abone Hatt²) gibi halen deneme a■amas²nda olan ve kablolu modeme benzer sorunlar iτeren yeni teknolojiler de var. Bunlar da kullan²c²lara 9 mbps'lik h²zlar vaat ediyorlar. ▄stelik bildi≡imiz bak²r telefon hatlar²n² kullan²yorlar. Tabii bu hatlar² bu kadar h²zland²ran ■ey, VDSL ve ADSL modemler. Telefon hatt² ⁿzerinde ⁿτ kanal yaratan ve bir anlamda verileri "emen" bu modemler ■imdilik τok pahal²: yakla■²k 2000 dolar civar²nda. Yeni geli■tirilen yongalarla bu fiyat²n 500 dolara inmesi bekleniyor. Ancak bu teknolojiler de deneme a■amas²nda ve servis sa≡lay²c²lar²n altyap²lar²n² yenilemelerini gerektiriyor.

Di≡erleri
Teknoloji devlerinin yat²r²m yapt²≡² di≡er teknolojiler aras²nda monit÷rsⁿz, televizyona ba≡lanabilen Net TV'ler, τift y÷nlⁿ τa≡r² cihazlar², el yaz²s²n² okuyabilen avuτ iτi bilgisayarlar ve yⁿksek kapasiteli DVD CD-ROM'lar da var. Hemen her evde bulunan TV ekran²n²n monit÷r gibi kullan²lmas², τe■itli firmalarca denemeye de≡er bir fikir olarak g÷rⁿldⁿ. Olivetti'den Apple'a τe■itli firmalar bu tⁿr projelere giri■tiler. Ancak bu ⁿrⁿnler piyasaya sⁿrⁿldⁿkτe televizyon ekran²n²n Windows gibi grafik arabirimlerini yeterli τ÷zⁿnⁿrlⁿkte g÷steremedi≡i anla■²ld². Bilgisayarlar²n² bⁿyⁿk ÷lτⁿde i■ yapmak, yaz² yazmak, hesaplar²n² tutmak iτin kullananlar, bunlar²n bir e≡lence arac² olmaktan ÷teye geτemedi≡ini dⁿ■ⁿnⁿyor. ╓rne≡in Apple teknolojisiyle Bandai firmas² taraf²ndan geli■tirilen Pippin, 500 dolar fiyata sahip bir araτ. 66 MHz PowerPC 603 i■lemciye, 6 MB RAM'e, 6 h²zl² CD sⁿrⁿcⁿye sahip olan ancak sabit diski bulunmayan Pippin, Macintosh uyumlu i■letim sistemini k²smen makinenin ROM belle≡inden, k²smen de ÷zel CD-ROM'lar ⁿzerinden τal²■t²r²yor. En bⁿyⁿk dezavantaj² ise ■imdilik sadece Pippin uyumlu ÷zel oyun CD-ROM'lar²n² τal²■t²rabilmesi. Bu aτ²dan bir oyun konsolu olmaktan ÷teye gidemiyor. Web sayfalar²n² TV ekran²na getirmek ⁿzere planlanan di≡er araτlar ise henⁿz τ÷zⁿnⁿrlⁿk sorununu a■abilmi■ de≡il. Bir bilgisayar olmasa da bir a≡ olarak i■ dⁿnyas²n²n ilgisini τeken τift y÷nlⁿ τa≡²r² cihaz² sistemleri ise ilk olarak ABD'de Skytel firmas² taraf²ndan 300 milyon dolarl²k bir yat²r²mla 1995 y²l² sonlar²nda kuruldu. Hem mesaj alan hem de mesaj g÷nderebilen bu cihazlar "i■ ve ileti■im dⁿnyam²z² de≡i■tirecek mucizevi aletler" olarak lanse edildi. Ancak k²sa sⁿrede g÷nderilen mesajlar yerlerine geτ ula■t²≡² ve baz² mesajlar²n ileti s²ras²nda bozuldu≡u g÷zlendi≡inde, kamuoyu bunun da henⁿz vaatlerini yerine getiremeyecek bir teknoloji oldu≡u karar²na vard². Vaatlerle dolu bir de≡i■im habercisi ise 1993 y²l²nda Apple taraf²ndan piyasaya sⁿrⁿlen Newton oldu. Bu avuτiτi bilgisayar²n, etkile■imli ekran²na ÷zel i■aretleme arac² ile yaz²lan yaz²lar², yani kullan²c²n²n el yaz²s²n² tan²yabilece≡i iddia edildi. Apple bilgisayar ve ileti■im dⁿnyas²n²n yeni bir τa≡a ad²m att²≡²n², bu sekt÷rⁿn 2001 y²l²na kadar 3.5 trilyon dolarl²k bir pazar pay²na sahip olaca≡²n² bile ileri sⁿrdⁿ. Ancak Newton'un el yaz²s²n² okumakta o kadar marifetli olmad²≡² ortaya τ²kt² ve asla bⁿyⁿk bir ra≡bet g÷rmedi.

Bⁿtⁿn bu yeni teknolojiler aras²nda yⁿksek kapasiteli CD'lerin vaatlerini gerτekle■tirmesi daha mⁿmkⁿn g÷rⁿnⁿyor. DVD (Digital Video Disk) ad² verilen bu CD'ler ilk a■amada 4.7 GB, daha sonra 9.5 GB'l²k veri depolama kapasitesine sahip olacak. Ad²ndan da anla■²laca≡² gibi DVD, yⁿksek depolama kapasitesi gerektiren video g÷rⁿntⁿleri ve ses kay²tlar²ndan olu■an programlar² hedef al²yor. B÷ylece 2.5 saatlik bir filmin veya bugⁿnlerde 6-7 diskte gelen oyunlar²n tek bir diske s²≡d²r²labilece≡i belirtiliyor. Toshiba, Philips ve TimeWarner gibi ■irketler bu teknolojiyi geli■tirenler aras²nda. ▌lk prototipler kamuoyuna tan²t²ld² bile. DVD yaz²c²lar²n ise ancak 1997 ortalar²nda haz²r olaca≡² belirtiliyor. Ancak hala standartlar konusunda anla■mazl²klar var. ▐imdilik bu sⁿrⁿcⁿlerin fiyat² neredeyse ⁿst uτ bir multimedia sistemin fiyat²na e■it. Eski CD'leri okuyamamak gibi bⁿyⁿk bir problemi olan DVD sⁿrⁿcⁿlerin, klasik CD-ROM sⁿrⁿcⁿlerinin yerini almas² iτin 3-4 y²l geτmesi gerekecek.

Ne Yapmal²?
Vaatleri ve gerτekleri izlediniz; ister istemez ■u soruyu soruyorsunuz: "Bir kullan²c² olarak ne yapmal²y²m?" Bu gerτekler ²■²≡²nda ku■kucu olmakta yerden g÷≡e kadar hakl²s²n²z. Ev kullan²c²lar²n²n i■i nispeten daha kolay: ■imdiye kadar yapt²klar² gibi acele etmeyip yeni teknolojilerin kendilerini kan²tlamas²n² bekleyebilirler. H²zla geli■en bu endⁿstride hepimiz evlerimizdeki donan²mlar²n ve yaz²l²mlar²n en fazla iki ⁿτ y²ll²k ÷mrⁿ oldu≡unu, sⁿrekli yenilenmeleri gerekti≡ini kabullendik. Biz bu sⁿrenin sonunu beklerken yeni teknolojiler aras²ndan kendini kan²tlayabilenler mutlaka τ²kacak. Ancak i■inin bⁿyⁿk k²sm²n² bilgisayarlarla gerτekle■tiren ve Internet'i s²kτa kullanan - en az²ndan kullanmay² planlayan - bir ■irket y÷netiyorsan²z yeni teknolojiye geτme karar² alman²z o kadar kolay olmayabilir. Yeni teknolojiler maliyetten tasarruf ve h²z vaat ederken, bu vaatlerin gerτekle■meyebilece≡ini de g÷z ÷nⁿne almal² ve kendinize ■u soruyu sormal²s²n²z: "Param², zaman²m² ve umutlar²m² bu teknolojiye yat²rmaya de≡er mi?" Cevab²n²z "Evet" olabilece≡i gibi "Hay²r" da olabilir.